تنوع‌بخشی در ابزارهای معاملاتی
نقش ابزارهای مالی در عمق‌بخشی معاملات
صندوق‌های سرمایهگذاری شفافیت بالایی دارند. سعید اسلامی کارشناس بازار سرمایه در مورد کارکرد و اهمیت صندوق‌های سرمایهگذاری در بورس گفت: اساسا صندوق‌های سرمایهگذاری در بورس تفاوت‌های جدی با ابزارهای پولی که به ویژه در شبکه پولی کشور طی دهه‌های گذشته تبلیغ شده‌اند، دارند و آن شفافیت تنوع‌بخشی در ابزارهای معاملاتی بسیار بالای این صندوق‌هاست. به طوری که ارزش خالص دارایی آنهایی که قابل معامله هستند در هر دو دقیقه و غیر‌قابل معامله‌ها هر روز اعلام میشود و سرمایه‌گذار می‌تواند واحدهای سرمایهگذاری خود را با ارزش خالص دارایی‌ها خرید و فروش کند. وی ادامه داد: البته ریسک‌های جاری در بازار سرمایه و اقتصاد کشور بر صندوق‌ها نیز حاکم است که بخشی از آن به وسیله مدیریت ریسک کنترل میشود اما به هر حال ریسک‌های کلی بر آنها حاکم است، یعنی در صورت سقوط ناگهانی بازار سرمایه، ارزش بسیاری از صندوق‌های سرمایهگذاری که دارایی آنها عمدتا اوراق بهادر قابل معامله هستند، نیز سقوط خواهد کرد. این کارشناس بازار سرمایه در توضیح ضامن نقدشوندگی این صندوق‌ها گفت: صندوق‌هایی که در بورس اوراق بهادار پذیره‌نویسی و معامله می‌شوند ارکان متفاوتی دارند که برخی از این ارکان اجباری و برخی دیگر اختیاری هستند. ضامن نقدشوندگی عملا به این مفهوم است که نهاد تضمین‌کننده در صورت فروش از سوی صاحب واحد سرمایهگذاری آن را براساس قیمت اعلامی در تابلوی بورس خریداری کند و پول آن ظرف ۴۸ ساعت توسط ضامن پرداخت خواهد شد و به نوعی مشکل نبود مشتری که در فروش سهام مشاهده میشود را برطرف می‌کند. اسلامی‌بیدگلی در مورد استقبال از این صندوق‌ها گفت: در ابتدای راه‌اندازی صندوق‌ها مشکل عدم شناخت وجود داشت اما خوشبختانه در دوره‌ای میان عموم رایج شده بود. البته بنده توصیه می‌کنم سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای از طریق این صندوق‌ها وارد بازار شوند، چون پشت این صندوق‌ها یک تیم حرفه‌ای، قوانین و دستورالعمل‌های جدی وجود دارد. مثلا این صندوق‌ها حق ندارند تمام سرمایه را در یک شرکت خاص سرمایهگذاری کنند و دارای یک تنوع‌بخشی هستند. وی افزود: کارکرد این صندوق‌ها مرتبا به سازمان بورس اوراق بهادر، کانون نهادهای سرمایهگذاری و چند نهاد ناظر دیگر گزارش میشود و برخی ریسک‌های قابل تنوع‌بخشی در ابزارهای معاملاتی کنترل نیز مدیریت میشود. در ضمن وقتی سخن از بانک‌محور بودن اقتصاد کشور است، منظور وجه سیاستگذاری و تامین تنوع‌بخشی در ابزارهای معاملاتی مالی نیست بلکه این است که شناخت مردم از ابزارهای شبکه پولی بیشتر از ابزارهای بازار سرمایه است که یکی از دلایل عدم توسعه بازار سرمایه نیز مربوط به این موضوع است، در مجموع استقبال از این صندوق‌ها در ابتدا رشد خوبی داشت اما به جایگاه مطلوب نرسیده است. این اقتصاددان با اشاره به نقش این صندوق‌ها در جذب نقدینگی اقتصاد گفت: به نظرم توسعه این صندوق‌ها و کلا ابزارهای مالی یکی از ملزومات کشیدن نقدینگی به بازار سرمایه است و خود این صندوق‌ها بخشی از این سازوکار هستند اما وجود ابزارهای مالی مختلف که طیف مختلفی از سرمایه‌گذاران با درجات متنوع ریسک‌پذیری را پوشش دهد در این روند تاثیرگذار است. وی تاکید کرد: زمانی که سرمایه‌گذار حس کند یک تیم حرفه‌ای مدیریت در پشت این ابزارهاست کمک فراوانی در راستای جلب اعتماد عمومی و در نتیجه جذب نقدینگی خواهد داشت. اسلامی‌بیدگلی در مورد رقابت سیستم بانکی و بازار سرمایه گفت: شاید از نظر جذب نقدینگی باهم رقابت داشته باشند اما به لحاظ توسعه‌ای اینگونه نیست و این برخلاف ادبیات رایج است که بازار سرمایه را رقیب بازار پول می‌داند. هریک از این بخش‌ها کارکرد خاص خود را دارند، اتفاقا زمانی که از کارکرد خود خارج شوند، آسیب‌زا خواهند بود همانطور که از آسیب‌های شبکه پولی را در یک دهه گذشته آگاه هستیم.
جریان نقدینگی
از سوی دیگر، معاون ناشران بورس تهران ضمن اشاره به اثر سه متغیر بر روند بازار سهام در سه ماه اخیر و توصیه به سرمایه‌گذاران جدید گفت: در صورت تحلیلی دقیق از نرخ ارز و جریان نقدینگی، می‌توانیم بازار را متحول کنیم. روح‌الله حسینی‌مقدم در خصوص وضعیت هفته‌های اخیر بازار گفت: بازار سهام در ۳ ماه اخیر عمدتا تحت تاثیر متغیری اقتصادی به تنوع‌بخشی در ابزارهای معاملاتی نام ارز بوده هر چند می‌توان سایر دلایل از جمله جریان نقدینگی را هم در آن دخیل کرد اما اول از همه برای بازار سرمایه ثبات در این متغیر مورد توجه است تا امکان تحلیل برای سرمایه‌گذار وجود داشته باشد. وی ادامه داد: بعد از ثبات نرخ ارز، چند نرخ دیگر همانند نرخ نیمایی که همه شرکت‌های بورس موظفند بر اساس این قیمت فعالیت کنند، اهمیت دارد. قاعدتا تاکنون این نرخ در حساب و کتاب سرمایه‌گذاران وارد شده و مشغول تحلیل هستند و می‌توان گفت بسیاری از این جنبه‌های رشدی بر اساس این نرخ‌هاست. این مقام مسوول افزود: جریان نقدینگی از سایر متغیرهای موثر است که از دیگر بازارها به این سمت آمده است. بعضی روزها رقم آن زیاد و کم میشود ولی جریان آن به سمت بورس را نمی‌توان منکر شد. حسینی‌مقدم ادامه داد: امید می‌رود همه سهامداران به صورت حرفه‌ای و با افق سرمایهگذاری میان و بلند مدت وارد بازار شوند چراکه در کوتاه‌مدت اسیر نوسانات خواهند شد. آینده این بازار تابع متغیرهای مذکور است و اگر بتوانیم نسبت به نرخ ارز و جریان نقدینگی تحلیل دقیقی داشته باشیم می‌توانیم بازار را متحول کنیم. وی با توجه به اقبال عمومی به بازار سهام نسبت به بازار ارز و سکه گفت: به تازه واردینی که مهارت و آگاهی چندانی در این خصوص نداشته یا حتی زمانی برای پیگیری ندارند توصیه میشود یا با توجه به نوسانات روزانه، افراد حرفه‌ای این موضوع را پیگیری کنند یا حداقل بخشی از این افراد از طریق صندوق‌های سرمایهگذاری مشترک در بازار اقدام به خرید و فروش کنند تا تجربه ناخوشایندی برای آنها پیش نیاید.
